Charakter PCC

PCC, czyli podatek od czynności cywilnoprawnych, jest zasadniczo podatkiem od odpłatnego nabycia praw majątkowych. PCC ma charakter pośredni (można uznać, ze jest dopełnieniem podatku VAT) ponieważ, inaczej niż VAT, obejmuje przede wszystkim obrót niezawodowy.

Zasady opodatkowania PCC

Nabycie udziałów, tj. w szczególności umowa sprzedaży, zamiany oraz darowizny udziałów w spółce z o.o., podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Stawka PCC dla nabycia udziałów w sp. z o.o. to 1% wartości rynkowej udziałów. Obowiązek zapłaty PCC leży po stronie nabywcy udziałów w sp. z o.o. i powstaje z chwilą zawarcia umowy. Sprzedający nie jest zobowiązany do zapłaty PCC, jednak to na nim – a nie na nabywcy – ciąży obowiązek zapłaty PIT albo CIT. Darowizna udziałów w spółce z o.o. na rzecz najbliższych jest zwolniona z PCC (o czym więcej w innym wpisie na naszym blogu).

Rozliczenie PCC

Nabywca udziałów powinien w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy złożyć deklarację na druku PCC-3 oraz zapłacić należny podatek. Rozliczenie powinno nastąpić w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub adres siedziby podatnika. Formularz PCC-3 należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego osobiście lub za pośrednictwem poczty tradycyjnej bądź elektronicznie bez e-podpisu za potwierdzeniem danymi autoryzującymi. Aktualny formularz znaleźć można na stronach rządowych (Formularze elektroniczne PCC (podatki.gov.pl)). Powyższe obowiązki aktualizują się w sytuacji, gdy umowa została zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli jednak strony umowy postanowiły podpisać umową w formie aktu notarialnego, to obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia PCC wykonywać będzie notariusz. Nabywca udziałów nie będzie musiał zatem składać deklaracji PCC-3 ani odrębnie wpłacać podatku.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa udziałów, która podlega ustaleniu w oparciu o przeciętne ceny stosowane w obrocie. Należy podkreślić, że wartość nominalna zbywanych udziałów może być inna niż wartość rynkowa udziału. Co więcej: rzadkością jest w praktyce, aby wartość udziałów wskazana w umowie była zbliżona do wartości nominalnej – taka sytuacja będzie dotyczyć w głównej mierze spółek z o.o., które nie podjęły jeszcze faktycznej działalności. W zależności od sytuacji majątkowej spółki z o.o. wartość rynkowa udziału może być wyższa albo niższa od wartości nominalnej.
Fakt, że umowa zbycia udziałów może przewidywać cenę odbiegającą od wartości rynkowej udziałów powoduje, że organy skarbowe są uprawnione do kontrolowania i ewentualnego kwestionowania wartości określonej przez nabywcę udziałów w deklaracji PCC-3. Jeżeli nabywca przyjmie za podstawę opodatkowania wartość niższą niż rynkowa, to będzie to skutkować zaniżeniem PCC. Wówczas nabywca udziałów musi liczyć się z obowiązkiem dopłaty nie tylko brakującej wysokości podatku PCC, ale również odsetek liczonych od dnia, w którym podatek w pełnej wysokości powinien być zapłacony. Dodatkową uciążliwością może okazać się konieczność pokrycia kosztów opinii biegłego powołanego przez organ skarbowy do ustalenia wartość rynkowej zbywanych udziałów. Jeżeli ustalona przez biegłego wartość udziałów odbiega od wartości podanej przez nabywcę o więcej niż 33%, to nierzetelny podatnik będzie zobowiązany do pokrycia tych kosztów w całości.

Jeżeli nabycie (kupno) udziałów w spółce z o.o. pozostaje w związku z prowadzoną przez nabywcę działalnością gospodarczą, to istnieje możliwość zaksięgowania przez niego zapłaconego w związku
z transakcją sprzedaży podatku PCC jako kosztu uzyskania przychodów.