CO TO JEST SPÓŁKA POWIĄZANA?

Przez spółkę powiązaną należy rozumieć:

1. spółkę kapitałową, w której inna spółka handlowa albo spółdzielnia dysponuje bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik lub użytkownik, albo na podstawie porozumień z innymi osobami lub
2. spółkę kapitałową, która posiada bezpośrednio co najmniej 20% udziałów albo akcji w innej spółce kapitałowej.

Przy ocenie istnienia stosunku powiązania opartego na udziale w kapitale zakładowym spółki zależnej uwzględnia się tylko i wyłącznie udziały albo akcje przysługujące bezpośrednio spółce. Bez znaczenia jest zatem w tym kontekście to, czy spółka uczestniczy w kapitale zakładowym innej spółki kapitałowej poprzez swoje spółki zależne.

Spółka powiązana może zatem występować zarówno w charakterze spółki „nadrzędnej” (patrz pkt 1 powyżej) bądź „podporządkowanej” (patrz pkt 2 powyżej). O zakwalifikowaniu spółki jako powiązanej z uwagi na jej „nadrzędny” charakter decyduje wyłącznie zagadnienie bezpośredniego udziału kapitałowego, podczas gdy o zakwalifikowaniu spółki jako powiązanej z uwagi na jej „podporządkowany” charakter decyduje z kolei tylko udział głosowy, przy czym zarówno bezpośredni jak i pośredni.

Warto podkreślić, że – odmiennie niż w przypadku spółki dominującej i zależnej – o stosunku powiązania można mówić wyłącznie w odniesieniu do spółek kapitałowych, tj. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych.

Pojęcia spółki zależnej i spółki powiązanej częściowo zachodzą na siebie; przykładowo: spółka X będzie zarazem spółką zależną i powiązaną w stosunku do spółki Y, jeżeli spółka X dysponuje większością głosów na zgromadzeniu spółki Y. Jeżeli jednak relacja między spółką Y i X nie jest związana z dysponowaniem głosów, to spółka X – choć będzie spółką zależną – to nie będzie spółką powiązaną ze spółką Y.

Z kolei powiązana spółka X nie będzie zarazem spółką zależną od spółki Y, jeżeli spółka Y posiada minimum 20% głosów na zgromadzeniu spółki X, jednak nie dysponuje większością głosów ani nie wywiera decydującego wpływu na spółkę X. Analogiczny stosunek zachodzenia ma miejsce w przypadku spółki dominującej oraz spółki powiązanej (w wariancie spółki „nadrzędnej”).

Cel wprowadzenia pojęcia spółki powiązanej jest zbliżony do celu wprowadzenia pojęć spółki dominującej i spółki zależnej. Prawodawca dąży w obu przypadkach do poszerzenia zakresu zastosowania kodeksowych nakazów i zakazów.

Co ciekawe termin „spółka powiązana” pojawia się w uregulowaniach k.s.h. jedynie w 5 przypadkach tylko w kilku przypadkach:

1. wartość świadczeń spełnianych przez prostą spółkę akcyjną na rzecz akcjonariuszy z innego tytułu niż prawa wynikające z akcji, a także na rzecz spółek lub spółdzielni z nimi powiązanych albo pozostających wobec nich w stosunku dominacji lub zależności, nie może przekraczać wartości godziwej świadczenia wzajemnego otrzymanego przez spółkę (art. 30021);
2. zwolnienie z ograniczeń pomocy finansowej (financial assistance) dotyczy świadczeń spełnianych przez spółkę akcyjną na rzecz pracowników spółki powiązanej ze spółką akcyjną (art. 345 § 8 k.s.h.);
3. wymaganie ekwiwalentności świadczeń spełnianych w stosunkach między spółką akcyjną a akcjonariuszem obejmuje także spółki lub spółdzielnie powiązane (art. 355 § 3 k.s.h.);
4. wyjątek od zakazu nabywania przez spółkę akcyjną własnych akcji obejmuje przypadek, gdy akcje te mają być zaoferowane pracownikom zatrudnionym w spółce powiązanej ze spółką akcyjną (art. 362 § 1 pkt 2 k.s.h.);
5. zarząd spółki akcyjnej może odmówić udzielenia informacji akcjonariuszowi, jeżeli mogłoby to wyrządzić szkodę spółce powiązanej ze spółką akcyjną (art. 428 § 2 k.s.h.).