CO TO JEST SPÓŁKA DOMINUJĄCA?

Spółka dominująca jest to spółka handlowa w przypadku, gdy:

1. dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
2. jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
3. jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
4. więcej niż połowa członków zarządu spółki kapitałowej jest jednocześnie członkami zarządu spółki zależnej albo spółdzielni zależnej, lub
5. dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
6. wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej” w szczególności przez zawarcie między spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę.

W szczególnej sytuacji, w której spółka A posiada udziały lub akcje w spółce B i jednocześnie spółka B posiada udziały w spółce A, to za spółkę dominującą uważa się tę spółkę, która dysponuje większym procentem głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu drugiej spółki. W przypadku, gdy procent głosów przysługujących spółce A na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu spółki B jest równy z procentem głosów, jaki posiada spółka B na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu spółki A, o istnieniu dominacji przesądza to, czy dana spółka wywiera wpływ na drugą spółkę, który to wpływ ustala się na podstawie powiązań wskazanych w punktach od 2 do 6 powyżej.
Przykładowo spółka B będzie mogła być uznana za dominującą w stosunku do spółki A, która jednocześnie dysponuje równym procentem głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu spółki B, jeśli spółka B jest uprawniona do powoływania większości członków organów spółki A.

W hipotetycznej sytuacji, w której nie będzie możliwe ustalenie stosunku dominacji między spółkami handlowymi na podstawie opisanych powyżej kryteriów, za spółkę dominującą należy uznać tę z nich, która ma możliwość wywierania faktycznego wpływu na drugą spółkę na podstawie większej liczby zależności opisanych w punktach od 1 do 6 powyżej. W wyjątkowych sytuacjach, gdy także i ten sposób nie pozwoli na ustalenie stosunku dominacji, należy przyjąć, że obie spółki pozostają w stosunku wzajemnej dominacji i zależności.

Spółka dominująca powinna zawiadomić spółkę kapitałową zależną o powstaniu bądź ustaniu stosunku dominacji oraz ogłosić tę okoliczność.

Na koniec warto odpowiedzieć na pytanie: po co w ogóle zdefiniowano pojęcie spółki dominującej i czemu ono w praktyce służy? Otóż celem wyróżnienia tego pojęcia jest stworzenie możliwości rozszerzenia zastosowania niektórych regulacji prawnych. Dzięki pojęciu spółki dominującej możliwe jest skierowanie nakazów i zakazów skierowanych do spółki także na spółki pozostające wobec niej w szczególnym stosunku (zależności bądź dominacji). Jest to podyktowane tym, aby zapobiec próbom obchodzenia przepisów prawa właśnie przy wykorzystaniu podmiotów, które pozostają w dominacji bądź zależności od adresata danej normy. Dla przykładu ograniczenie w obejmowaniu i nabywaniu przez spółkę z o.o. udziałów własnych stosuje się także do obejmowania i nabywani udziałów spółki dominującej przez spółkę zależną. Także zakaz łączenia mandatu członka zarządu z pełnieniem funkcji w radzie nadzorczej znajduje zastosowanie do członków zarządu spółki zależnej. Innymi słowy, dzięki pojęciu spółki dominującej, możliwe staje się także „uszczelnienie” systemu prawnego poprzez poszerzenie zakresu zastosowania danych regulacji o te przypadki, dla których w praktyce jest to uzasadnione – bez tego zabiegu niektóre nakazy i zakazy byłyby łatwo obchodzone i po prostu martwe.