W JAKI SPOSÓB WSPÓLNIK SPÓŁKI Z O.O. MOŻE STRACIĆ SWÓJ STATUS?
Jest kilka sposobów, na które wspólnik spółki z o.o. może utracić status udziałowca spółki. Rzecz jasna dla porządku należy wskazać na tak oczywiste zdarzenia jak śmierć wspólnika, jednak wspólnik może utracić swój status także na kilka innych, mniej oczywistych, sposobów, z którymi warto się zapoznać, aby mieć świadomość tego, jakimi opcjami dysponuje nie tylko sam wspólnik, ale także inne podmioty.
Zbycie udziałów
Pierwszym, raczej oczywistym sposobem na wystąpienie ze spółki z o.o. i utratę statusu jej udziałowca jest zbycie udziałów. Przez zbycie udziałów należy rozumieć każde przeniesienie własności udziałów, w tym poprzez ich sprzedaż, ale również darowanie lub zamianę. Należy pamiętać, że zbycie udziału może być umową sp. z o.o. uzależnione od zgody spółki albo w inny sposób ograniczone na podstawie postanowień umowy spółki. W takiej sytuacji wyjście ze spółki może być dla wspólnika znacząco utrudnione. Jeżeli umowa spółki przewiduje konieczność pozyskania zgody spółki, to jest ona udzielana przez zarząd w formie pisemnej. W przypadku gdy spółka odmówi zgody na zbycie udziałów wspólnikowi – o ile będzie w stanie wykazać istnienie ważnych ku temu powodów – pozostaje zwrócenie się do sądu rejestrowego o udzielenie pozwolenia na zbycie udziałów. Wówczas sąd zwróci się do spółki o wskazanie innego nabywcy niż ten proponowany przez wspólnika. W razie braku porozumienia cenę nabycia udziałów i termin jej zapłaty ustali sąd rejestrowy na wniosek wspólnika lub spółki, po zasięgnięciu, w miarę potrzeby, opinii biegłego. Dopiero w sytuacji, gdy wskazana przez spółkę osoba nie uiści ceny nabycia w wyznaczonym terminie, wspólnik może swobodnie rozporządzić swoim udziałem. Co istotne wspólnicy spółki mogą w jej umowie przewidzieć modyfikacje ograniczające w inny sposób możliwość zbycia udziałów. Najczęstszymi sposobami takich ograniczeń jest ustanowienie pierwszeństwa lub pierwokupu , ograniczenie kręgu dopuszczalnych nabywców udziału lub wyłączenie określonych podmiotów z kręgu potencjalnych nabywców. Zbycie udziału może być także uzależnione od nadejścia terminu lub spełnienia warunku zdefiniowanego umową spółki.
Umorzenie udziałów/em>
Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia. Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. W przypadku ziszczenia się takiego zdarzenia zarząd powinien powziąć niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku. Umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga wówczas obniżenia kapitału zakładowego. W razie umorzenia wymagającego obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą rejestracji obniżenia kapitału zakładowego. Z tym dniem wspólnik sp. z o.o. traci swój status udziałowca spółki.
Wyłączenie wspólnika ze spółki
„Siłowym” sposobem na pozbawienie wspólnika jego statusu jest złożenie przeciwko niemu pozwu o wyłączenie ze spółki. Z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. Umowa spółki może przyznać prawo wystąpienia z powództwem o wyłączenie wspólnika także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. W tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy – nie tylko wspólnik, którego wyłączenia dotyczy żądanie pozwu. Udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie, przy czym cenę przejęcia ustala sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu. Sąd, orzekając o wyłączeniu, wyznacza termin, w ciągu którego wyłączonemu wspólnikowi ma być zapłacona cena przejęcia wraz z odsetkami, licząc od dnia doręczenia pozwu. Jeżeli w ciągu tego czasu kwota nie została zapłacona albo złożona do depozytu sądowego, orzeczenie o wyłączeniu staje się bezskuteczne. W przypadku gdy orzeczenie o wyłączeniu stało się bezskuteczne ponieważ nie została uiszczona zapłata, wspólnik bezskutecznie wyłączony ma prawo żądać od pozywających naprawienia szkody, którą poniósł w związku z pozwem o jego wyłączenie ze spółki. Dla pozwanego wspólnika szczególną niedogodnością może być uprawnienie sądu polegające na zawieszeniu wspólnika w wykonywaniu jego praw udziałowych w spółce. Wspólnika prawomocnie wyłączonego, za którego przejęte udziały zapłacono w terminie, uważa się za wyłączonego ze spółki już od dnia doręczenia mu pozwu. Jednak dla ochrony pewności obrotu oraz uniknięcia „chaosu” prawnego przewidziana jest zasada, zgodnie z którą ważne pozostają czynności, w których wyłączony wspólnik brał udział w spółce po dniu doręczenia mu pozwu.
Wśród wymieniony sposobów na utratę statusu wspólnika, bądź – innymi słowy – wyjście ze spółki, brak wypowiedzenia umowy spółki z o.o. Takie działanie nie jest bowiem możliwe w przypadku sp. z o.o. jako spółki kapitałowej, która jest odrębną osobą prawną. Wypowiedzieć umowę mogą jedynie wspólnicy spółek osobowych. Brak możliwości jednostronnego zadecydowania o wystąpieniu ze spółki poprzez jej rozwiązanie stanowi istotną różnicę między sp. z o.o. a spółkami osobowymi, która podkreśla kapitałowy charakter sp. z o.o.
Więcej powiązanych artykułów
4 listopada, 2018
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE SPÓŁKI Z O.O.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową, która może być utworzona przez jedną lub więcej osób (zarówno fizycznych, jak i prawnych) w każdym prawnie dopuszczalnym celu,...
czytaj więcej
25 lutego, 2022
SPOSOBY PODWYŻSZANIA KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO
W toku funkcjonowania spółki z o.o. wspólnicy mogą postanowić o zasileniu spółki w dodatkowe środki finansowe. Powodem podwyższenia kapitału zakładowego może być zarówno pokrycie straty jak...
czytaj więcej
10 listopada, 2023
Znaczenie umowy spółki z o.o. dla jej wspólników
W świecie przedsiębiorczości, wybór struktury prawnej dla firmy ma kluczowe znaczenie dla jej sukcesu. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) to jedna z najczęściej wybieranych...
czytaj więcej
