Dywidenda – Definicja, zastosowanie oraz korzyści z zakupu gotowej spółki w Nowym Roku (część 1)

Pochodzenie słowa „dywidenda” sięga łaciny, gdzie oznaczało ono „rzecz do podziału” (łac. dividendum). W dzisiejszym kontekście dywidenda to metoda podziału zysku różnych rodzajów spółek, takich jak spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna, spółka z o.o. czy spółka komandytowo-akcyjna.

Formy wypłaty dywidendy:

Chociaż dywidenda często kojarzy się z wypłatą gotówki, zgodnie z Kodeksem spółek handlowych możliwa jest również wypłata w formie rzeczowej (np. ruchomości lub nieruchomości) lub bezgotówkowo poprzez kompensatę z wierzytelnością spółki wobec wspólnika. Warto jednak pamiętać, że niezależnie od formy, wypłata dywidendy niesie za sobą określone skutki podatkowe, z których najważniejszym jest obowiązek pobrania i uiszczenia podatku przez wypłacającego.

Częstotliwość wypłaty dywidendy: Tradycyjnie dywidenda jest wypłacana raz do roku. Jednak istnieje możliwość wypłaty dywidendy częściej, na przykład raz na kwartał.

Uprawnienia do dywidendy: Uprawnienia do dywidendy przysługują wspólnikom lub akcjonariuszom, którym udziały lub akcje przysługiwały w dniu podjęcia uchwały o podziale zysku.

Uprzywilejowanie w zakresie dywidendy: W przypadku udziałów lub akcji uprzywilejowanych, kwota dywidendy może przewyższać o połowę dywidendę przypadającą na udziały lub akcje nieuprzywilejowane.

Wypłata zaliczki na poczet dywidendy: W przypadku spółek, które nie zamknęły jeszcze roku finansowego, istnieje możliwość wypłaty zaliczki na poczet przyszłej dywidendy.

Kancelaria gospodarcza Effekti przypomina, że decyzja o wypłacie zaliczki musi być zgodna z zapisami statutu lub umowy spółki. Warto zauważyć, że wypłata zaliczki wiąże się z rygorami finansowymi, a spółka musi dysponować wystarczającymi środkami na realizację tej operacji.

W przedsiębiorstwach można wyróżnić trzy główne kategorie kapitałów:
• kapitał zakładowy,
• kapitał zapasowy,
• kapitał rezerwowy.

Mimo że każdy z tych rodzajów kapitałów pełni różne funkcje, ich wspólne zadanie polega na stanowieniu fundamentalnego źródła finansowania dla przedsiębiorstwa. W raportach finansowych kapitały obejmują również pozycje takie jak aktualizacje wyceny, niepodzielony zysk lub niewyrównana strata z poprzednich lat, a także zysk (lub strata) netto za bieżący rok obrotowy.

Jak obliczyć dywidendę?

Dywidendy i zaliczki mogą być wypłacane nie tylko z zysku za poprzedni rok, ale także z zysków z lat wcześniejszych, które mogły zostać przeniesione na kapitał rezerwowy lub zapasowy.

Procedura obliczania wysokości dywidendy obejmuje uchwałę spółki dotyczącą podziału zysku i przeznaczenia go na wypłatę dywidendy. Zgodnie z art. 192 i 348 Kodeksu Spółek Handlowych (KSH), dywidenda nie może przekroczyć zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału.

Kwotę tę należy skorygować o niepokryte straty, udziały lub akcje własne, oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową (statutem) spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.
W przypadku prostej spółki akcyjnej wprowadzono nowość, zgodnie z którą kwotę dywidendy można zwiększyć o odpowiednie kwoty z kapitału akcyjnego (odpowiednik kapitału zakładowego).

Przy obliczaniu kwoty dywidendy należy także uwzględnić, czy spółka uznaje koszty prac rozwojowych jako aktywa. Jeśli te koszty nie zostały w pełni odpisane, wtedy w tym zakresie nie można podzielić zysku, chyba że spółka posiada odpowiednie kapitały zapasowy, rezerwowy oraz zyski z lat ubiegłych.

Wszystkie te elementy, kształtujące zdolność dywidendową spółki, są pojęciami prawnymi, które w celu kalkulacji kwoty dywidendy do wypłaty lub zaliczki na poczet dywidendy, wymagają odpowie
dniego przełożenia na pozycje sprawozdań finansowych i ksiąg rachunkowych oraz identyfikacji w ustawach, umowach lub uchwałach.

Kiedy konieczna jest analiza prawno-księgowa?

W sytuacji, gdy w pozycjach kapitałów spółki uwzględnione są różne transakcje lub zdarzenia, konieczna jest analiza prawno-księgowa, aby ocenić ich wpływ na zdolność dywidendową. Przykłady takich transakcji to m.in.:

• programy motywacyjne oparte na akcjach lub udziałach,
• połączenie z inną jednostką, rozliczone metodą łączenia udziałów lub zbliżoną metodą,
• zmiana polityki rachunkowości, w tym zmiana stosowanych standardów rachunkowości (np. zmiana z ustawy o rachunkowości na MSSF),
• korekty błędów z lat ubiegłych,
• aporty rzeczowe lub w formie zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zapraszamy na drugą część artykułu, w której poruszymy zagadnienia takie jak:
Umorzenie udziałów lub akcji jako inna forma wypłaty do właścicieli, Wypłata dywidendy – podatek, CIT estoński a wypłata dywidendy, Czym jest ukryta dywidenda?

Podsumowanie

Kancelaria Gospodarcza Effekti zauważa, że nowy rok to doskonały moment na zakup gotowej spółki i rozpoczęcie własnego biznesu. Badania pokazują, że z roku na rok w Polsce powstaje coraz więcej firm. W samym styczniu 2023 r. działalność rozpoczęły 34 303 firmy (w tym 5634 w KRS, również firmy powstałe z przekształcenia i nie będące przedsiębiorcami), natomiast codziennie w Polsce powstaje ok. 1000 nowych firm. Warto skorzystać z ułatwienia jakim jest zakup gotowej spółki,