Swoboda rezygnacji

Rezygnacja członka zarządu, obok jego śmierci, oraz odwołania ze składu zarządu, jest jedną z przyczyn wygaśnięcia mandatu członka zarządu. Członek zarządu może w każdej chwili złożyć rezygnację. Jego swoboda w tym zakresie nie może być ograniczona umową spółki, w szczególności skuteczność rezygnacji nie może być uzależniona np. od zgody spółki czy uchwały zgromadzenia wspólników. Z praktycznego punktu widzenia warto wskazać, że członek zarządu może zrezygnować ze skutkiem na określony przez niego dzień w przyszłości, np. z końcem bieżącego miesiąca kalendarzowego.

Przyczyny rezygnacji

Skuteczność rezygnacji nie jest uzależniona od tego, czy zaistniały ważne przyczyny dla jej złożenia. Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się jednak odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie. Oznacza to m.in., że jeżeli członek zarządu pełni funkcję w zarządzie odpłatnie, a rezygnacja nastąpiła bez ważnego powodu, to będzie odpowiedzialny za szkodę, którą spółka poniosła wskutek jego bezzasadnej rezygnacji. W związku z powyższym – w sytuacji pobierania wynagrodzenia za pełnienie funkcji w zarządzie – należy składając rezygnację wskazać spółce ważne przyczyny, dla których została złożona. To, czy spółka uwzględni te przyczyny jako ważne, oraz czy nie będzie twierdzić, że poniosła wskutek rezygnacji szkody, może być istotne dla ewentualnego roszczenia odszkodowawczego wobec byłego członka zarządu.

Forma rezygnacji

Przepisy prawa nie zastrzegają dla rezygnacji z zarządu żadnej szczególnej formy. W związku z powyższym może ona zostać zakomunikowana poprzez każde zachowanie o ile ujawnia ona w sposób dostateczny wolę rezygnacji. Dla celów dowodowych, w szczególności z punktu widzenia samego członka zarządu, ale również ze względów praktycznych związanych ze zgłoszeniem zmiany w składzie zarządu do KRS, warto, aby rezygnacja została udokumentowana. Najczęściej przybiera ona formę pisemnego oświadczenia. W sytuacji, w której rezygnację składa jedyny członek zarządu w spółce, w której jest jednocześnie jedynym wspólnikiem, rekomendowane jest, aby rezygnacja została sporządzona w formie aktu notarialnego.

Adresat rezygnacji

Po wielu latach kontrowersji w tym zakresie Sąd Najwyższy podjął uchwałę w składzie 7 sędziów, która – stanowiąc zasadę prawa – rozstrzyga, że członek zarządu powinien złożyć rezygnację innemu członkowi zarządu lub prokurentowi (może być po prostu wysłana na adres spółki), chyba że jest jedynym członkiem zarządu w spółce, w której jest jedynym wspólnikiem. W takiej sytuacji powinien rezygnację złożyć w formie aktu notarialnego. O rezygnacji notariusz zawiadamia wówczas sąd rejestrowy za pomocą systemu teleinformatycznego.

Szczególne rozwiązanie prawne przewidziane jest na wypadek, gdy rezygnację składają wszyscy członkowie zarządu albo ostatni członek zarządu. Otóż, jeżeli w wyniku rezygnacji członka zarządu żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, członek zarządu składa rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników. Zaproszenie na zgromadzenie wspólników zawiera także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników. Obowiązek zwołania zgromadzenia oraz określenie dnia skuteczności rezygnacji mają na celu umożliwienie wspólnikom spółki zapewnienia ciągłości funkcjonowania zarządu. Na zgromadzeniu powinien być powołany co najmniej jeden członek zarządu. Sytuacja komplikuje się, gdy zgromadzenie nie ma kompetencji do powołania zarządu, ale uprawnienie to przysługuje np. radzie nadzorczej, wspólnikowi lub podmiotowi spoza spółki. W takiej sytuacji może teoretycznie dojść do przerwania ciągłości zarządu, ponieważ zgromadzenie nie będzie w stanie uzupełnić jego składu ani zapobiec skuteczności rezygnacji z dniem następującym po dniu zgromadzenia.

Co istotne powyższa zasada składania rezygnacji przez wszystkich członków zarządu albo przez ostatniego z nich może być modyfikowana wolą wspólników postanowieniami umowy spółki. Znajdzie jednak zastosowanie w tych spółkach, w których umowa nie porusza tego zagadnienia.

Na koniec warto zarekomendować, aby w oświadczeniu przekazywanym do spółki (względnie wspólników) wskazywać, że rezygnacja dotyczy funkcji w zarządzie. Pozwoli to uniknąć wątpliwości co do tego, że intencją jest całkowite wyjście z zarządu a nie tylko rezygnacja z funkcji pełnionej w ramach zarządu, np. wiceprezesa zarządu.