Istota absolutorium

Absolutorium, zwane także niekiedy pokwitowaniem, stanowi wyraz akceptacji zgromadzenia wspólników dla działań członków zarządu podejmowanych w poprzednim roku obrotowym. Niestety przepisy kodeksowe nie precyzują jakie skutki prawne wywołuje udzielenie bądź brak absolutorium.
Pomijając prawne niuanse, które dyskutowane są w literaturze prawniczej oraz orzecznictwie, przyjąć należy, że wskutek udzielenia absolutorium przez zgromadzenie wspólników następuje zrzeczenie się przez spółkę dochodzenia roszczeń (lub ewentualnych roszczeń) z tytułu wyrządzenia szkody przez działania członka zarządu. Absolutorium wywoła taki skutek jednak tylko wówczas, gdy działania członka zarządu zostały rzetelnie przedstawione zgromadzeniu wspólników a zgromadzenie miało pełną wiedzę na temat jego działań. Wówczas członek zarządu będzie wolny od odpowiedzialności wobec spółki. Absolutorium nie zwolni członka zarządu z odpowiedzialności wobec spółki, jeżeli uchwała zgromadzenia wspólników została podjęta na podstawie nieprawdziwych lub niepełnych informacji, co nie pozwoliło wspólnikom właściwie ocenić działań członka zarządu.

Uchwała w sprawie udzielenia absolutorium

Uchwała zgromadzenia wspólników w sprawie udzielenie absolutorium członkom zarządu stanowi obligatoryjny element każdorocznego zwyczajnego zgromadzenia wspólników.
Absolutorium udzielane jest indywidualnie poszczególnym członkom zarządu, a nie całemu organowi. W praktyce dochodzi niekiedy do sytuacji, w której jedni członkowie zarządu otrzymują absolutorium, a inni, których działania w minionym roku obrotowym zostały ocenione negatywnie, nie otrzymują skwitowania za miniony rok obrotowy.

Z praktycznego punktu widzenia należy pamiętać, że uchwała dotycząca absolutorium powinna być formułowana w sposób pozytywny, tj. w sprawie udzielenia absolutorium. Nie należy w porządku obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników zamieszczać uchwały w sprawie nieudzielenia absolutorium. W przypadku takiej uchwały oddanie większości głosów przeciw uchwale nie będzie powodować udzielenia absolutorium, a jedynie spowoduje niepowzięcie uchwały o odmowie udzielenia absolutorium.

Udzielenie absolutorium jest sprawą osobową, co powoduje, że wymaga głosowania tajnego (tajność nie jest wymagana w przypadku spółki jednoosobowej, w której zachowanie tajności głosowania jest niewykonalne). Podjęcie uchwały w głosowaniu jawnym stanowi przesłankę do zaskarżenia uchwały w drodze powództwa o stwierdzenie jej nieważności. Ważne, aby pamiętać, że wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwały w przedmiocie udzielenia mu absolutorium (w spółce jednoosobowej, w której jedyny wspólnik jest zarazem jedynym członkiem zarządu uchwały w sprawie udzielenia absolutorium nie podejmuje się wcale).

Uchwała o udzieleniu absolutorium podejmowana jest bezwzględną większością głosów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli uchwałą nie uzyska większości wymaganej ustawą lub umową spółki to uznaje się, że zgromadzenie odmówiło udzielenia absolutorium. Nie ma wówczas konieczności podejmowania dodatkowej uchwały. Odmowa udzielenia absolutorium nie stanowi automatycznie decyzji spółki o skierowaniu roszczeń przeciwko członkowi zarządu. Ewentualne działania przeciwko członkowi zarządu muszą być poprzedzone odrębną uchwałą zgromadzenia wspólników.

Niekiedy zdarza się w praktyce, że uchwała o udzieleniu absolutorium nie była w ogóle głosowana przez zgromadzenie wspólników. Dla członka zarządu, z uwagi na niepewność co do oceny jego działań przez spółkę, może być to sytuacja niekomfortowa, dlatego za dopuszczalne uznaje się możliwość złożenia przez takiego członka zarządu pozwu przeciwko spółce o ustalenie, że spółce nie przysługują roszczenia odszkodowawcze z tytułu pełnienia obowiązków członka organu spółki w określonym roku obrotowym.

Od dnia 1 marca 2019 r. dopuszczalne jest przeprowadzenie głosowania nad uchwałami zwyczajnego zgromadzenia wspólników, w tym w sprawie udzielenia absolutorium członkom zarządu, także w formie pisemnej.

Uprawnienie byłych członków zarządu

Byli członkowie zarządu, których mandaty wygasły przed dniem zwyczajnego zgromadzenia wspólników, przysługuje prawo do uczestniczenia w zgromadzeniu, przeglądania sprawozdania zarządu i sprawozdania finansowego wraz z odpisem sprawozdania rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz biegłego rewidenta i przedkładania do nich opinii na piśmie. Aby skorzystać z tego prawa wymagane jest złożenie aktualnemu zarządowi na piśmie najpóźniej na tydzień przed zwyczajnym zgromadzeniem wspólników żądania umożliwienia skorzystania z ww. prawa. Ani umowa spółki, ani uchwała żadnego z organów spółki nie może wyłączać tego praw byłych członków organów spółki.