JAK LICZEBNY MOŻE BYĆ ZARZĄD SP. Z O.O.?

Zarząd może składać się z jednego albo większej liczby członków. W skład zarządu sp. z o.o. może zatem wchodzić tylko jedna osoba, zwyczajowo jego prezes, jak i większa liczba osób, które pełnią wówczas funkcje wiceprezesów bądź zwykłych członków zarządu. Liczebność zarządu nie jest w żaden sposób limitowana przepisami. O maksymalnej liczbie członków zarządu decyduje treść umowy spółki.

W obrocie przeważają sp. z o.o. posiadające jednego lub dwóch członków zarządu. Wyjątkowo, w przypadku większych podmiotów o rozbudowanej strukturze organizacyjnej oraz zróżnicowanych obszarach działalności wymagających specjalizacji, uzasadnione jest powoływanie zarządu o większej liczbie członków. Niezależnie od profilu spółki nie jest wskazane, aby zarząd liczył zbyt wielu członów, ponieważ może to doprowadzić do trudności organizacyjnych a nawet do paraliżu decyzyjnego. Jeżeli spółka prowadzi aktywną działalność, która wymaga znaczącego zaangażowania np. w relacjach z kontrahentami, efektywnym rozwiązaniem będzie ustanowienie prokurentów bądź pełnomocników ogólnych bądź do poszczególnych czynności.

W praktyce najczęściej przyjmowane jest rozwiązanie, w którym skład zarządu wieloosobowego określa się widełkowo. Umowa spółki z o.o. stanowi wówczas, że zarząd składa się z jednej do kilku osób, np. trzech. Takie rozwiązanie skutecznie chroni spółkę i – o ile zarząd posiada minimalną liczbę członków – umożliwia jego dalsze funkcjonowanie do czasu uzupełnienia składu. Ustanowione umową ograniczenie liczbowe składu zarządu jest wiążące dla osób bądź podmiotów (np. uprzywilejowany wspólnik) czy organów (np. rada nadzorcza lub zgromadzenie wspólników).
W sytuacji umownego ograniczenia liczebności zarządu nie jest dopuszczalne zwiększenie liczby powołanych osób do czasu zmiany umowy spółki. Z kolei w przypadku zmniejszenia się składu liczebnego poniżej minimalnego poziomu ustalonego umową należy ten skład niezwłocznie uzupełnić, aby uniknąć sytuacji, w której funkcjonuje tzw. zarząd kadłubowy, a zarząd – jako organ spółki – przestaje istnieć. Jeżeli zarząd, który działa w składzie niezgodnym z umową, będzie podejmował uchwały, to będą one nieważne. Pod znakiem zapytania będzie również stać ważność zawartych przez taki zarząd umów bądź złożonych oświadczeń. Z punktu widzenia kontrahenta sp. z o.o. brak w składzie zarządu spółki, z którą zawiera umowę, nie jest okolicznością, która podlega łatwej weryfikacji. W rejestrze przedsiębiorców ujawniany jest bowiem wyłącznie sposób reprezentacji, jednak nie znajdziemy tam informacji o ustalonej w umowie minimalnej liczbie członków zarządu. Wobec tego, bazując wyłącznie na odpisie z KRS, bez zapoznania się z treścią umowy znajdującej się w aktach rejestrowych spółki, jej kontrahent nie ma pewności, czy organ sp. z o.o., z którą współpracuje, zachowuje wymagany skład i może skutecznie składać zobowiązania w imieniu spółki. Z punktu widzenia samej spółki i jej wspólników brak wymaganego składu zarządu rodzi także ryzyko, że dla spółki zostanie ustanowiony kurator a nawet złożone zostanie powództwo o jej rozwiązanie. Z kolei jeżeli powołano większą liczbę członków zarządu niż przewidziana w umowie spółki to ostatnie powołanie do zarządu należy traktować jako bezskuteczne.

Kompletując skład zarządu sp. z o.o. należy uwzględnić liczne kodeksowe oraz pozakodeksowe ograniczenia, zgodnie z którymi np. w skład zarządu może wchodzi wyłącznie osoba o pełnej zdolności do czynności prawnych, niekarana prawomocnie za przestępstwa, których listę zawierają przepisy kodeksu spółek handlowych członek zarządu oraz niepełniąca jednocześnie funkcji członka rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej tej samej spółki lub spółki dominującej.

Choć kwestia liczebności zarządu nie wydaje się zagadnieniem, które może budzić kontrowersje, to w praktyce powstać mogą sytuacje budzące wątpliwości co do tego jakie skutki wywołują. Przykładowo, gdy wskutek zmiany umowy spółki obniżona zostaje maksymalna liczba członków zarządu, np. z pięciu do trzech, a w chwili zarejestrowania zmiany w rejestrze w skład zarządu wchodzi w dalszym ciągu czterech bądź pięciu członków, powstaje pytanie o konsekwencje takiego niezgodnego z umową składu liczbowego zarządu. Zgodnie z liberalnym podejściem należy w takiej sytuacji do biegu mandatów członków zarządu stosować dotychczasowe zasady wynikające z umowy, co oznacza, że tymczasowo liczba członków zarządu nie będzie zgodna z tą ustaloną w zmienionej umowie. Z kolei podejście restrykcyjne przewiduje, że z chwilą zarejestrowania umowy mandaty wszystkich członków zarządu wygasają a zarząd przestaje istnieć. Warto zatem przy okazji dokonywania zmian umowy w zakresie liczebności zarządu mieć na uwadze także ten aspekt. Pozwoli to z pewnością na uniknięcie niepotrzebnych wątpliwości.