LIKWIDATOR W SPÓŁCE Z O.O.

Z chwilą otwarcia likwidacji spółki z o.o., tj. w szczególności z dniem podjęcia uchwały o otwarciu likwidacji, wygasają mandaty wszystkich członków zarządu a obowiązek i zarazem uprawnienie do zarządzania sprawami spółki i jej reprezentowania przechodzi na likwidatorów. Zasadą jest, że likwidatorami są członkowie zarządu, którzy z chwilą otwarcia likwidacji spółki z mocy prawa uzyskują status likwidatorów. Od tego standardowego rozwiązania możliwe są odstępstwa. Wspólnicy mogą bowiem w umowie spółki bądź w uchwale w inny niż ustawowy sposób uregulować kwestię tego, kto pełnić będzie funkcję likwidatorów. Dopuszczalne jest rozwiązanie, w którym umowa spółki różnicuje wymagania stawiane członkom zarządu oraz likwidatorom. Wydaje się to uzasadnione z prostego powodu: charakter tych funkcji jest różny a od członka zarządu i likwidatora oczekuje się innej wiedzy oraz doświadczenia. Wspólnicy mogą także postanowić, że uprawnienie do powołania likwidatorów będzie przysługiwać wskazanemu w umowie bądź uchwale podmiotowi.

Jeżeli z uwagi na treści umowy lub uchwały członkowie zarządu nie stają się likwidatorami, to w spółce likwidatorzy zaczną funkcjonować dopiero z chwilą ich powołania w sposób przewidziany umową lub uchwałą oraz po zaakceptowaniu przez nich tego powołania. Zgoda na powołanie powinna być wyrażona także przez członka zarządu, który staje się likwidatorem. Zgody nie można domniemywać i uznawać, że członek zarządu wyrażając zgodę na pełnienie funkcji w zarządzie automatycznie zgodził się na ewentualność pełnienia funkcji likwidatora. Wynika to z tego, że obie te funkcje mają różny charakter a ponadto z funkcją likwidatora związana jest nowa kadencja niezwiązana z dotychczasową kadencją członka zarządu. Należy pamiętać, że – podobnie jak w przypadku członków zarządu – wpis likwidatorów do KRS ma charakter deklaratoryjny. Oznacza to, że likwidatorzy, niezależnie, czy pełnią swoją funkcję z mocy prawa, czy też na podstawie umowy spółki czy uchwały wspólników, pełnią funkcję od momentu otwarcia likwidacji, jeżeli wyrazili na to zgodę, a nie od momentu ujawnienia ich w rejestrze przedsiębiorców.

Nie każdy może być likwidatorem. Aby móc pełnić tę funkcję należy spełniać te same wymagania, które stawiane są członkom zarządu, tj. posiadać pełną zdolność do czynności prawnych i nie być prawomocnie karanym za określone przestępstwa wylistowane w przepisach kodeksowych. Dodatkowo nie można łączyć funkcji likwidatora z funkcją członka rady nadzorczej spółki w likwidacji ani funkcji likwidatora spółki albo spółdzielni zależnej z funkcją członka rady nadzorczej w spółce dominującej.

Choć likwidatorzy „zastępują” zarząd, to ich uprawnienia i obowiązki mają węższy zakres niż te przysługujące zarządowi. Działania likwidatorów podlegają ograniczeniu z uwagi na cel, dla którego zostali ustanowieni. Dlatego też zakres kompetencji likwidatorów obejmuje tylko czynności likwidacyjne, tj. zakończenie bieżącej działalności spółki, ściągnięcie wierzytelności, wykonanie zobowiązań spółki i upłynnienie majątku. Każdy likwidator powinien mieć to na uwadze, ponieważ czynności podejmowane przez likwidatora, które wykraczają poza zakres czynności likwidacyjnych są nieważne.

Z praktycznego punktu widzenia rekomendowane jest, aby wspólnicy już w umowie spółki ustalili sposób reprezentacji spółki w okresie likwidacji. Jest to najlepszy moment na uregulowanie tego zagadnienia. Na etapie likwidacji spółki bardzo prawdopodobny jest bowiem konflikt między wspólnikami, a co za tym idzie: brak porozumienia co do kwestii sposobu działania likwidatorów. Jest to zresztą uwaga, która odnosi się do większości kwestii – najlepszym momentem na uregulowanie spraw na przyszłość jest czas, w którym spółka funkcjonuje a relacje między wspólnikami pozwalają na wspólne przyjęcie rozwiązań służących zabezpieczeniu interesów spółki. Określając zasady reprezentacji sp. z o.o. w okresie likwidacji można bazować na rozwiązaniach przyjętych dla zarządu, np. ustanowić reprezentację jednoosobową, łączną, ewentualnie wskazać na minimalną liczbę likwidatorów wymaganą dla reprezentacji spółki.

Sposób reprezentacji spółki w okresie likwidacji określa się w umowie spółki, uchwale wspólników albo orzeczeniu sądu. W każdym przypadku, niezależnie od tego, z którym z ww. dokumentów mamy do czynienia, sąd rejestrowy może zmienić sposób reprezentacji spółki w okresie likwidacji.

Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, likwidatorzy mogą być odwołani na mocy uchwały wspólników. Zasada ta nie dotyczy jednak likwidatorów ustanowionych przez sąd, którzy mogą być odwołani wyłącznie na podstawie orzeczenia sądu. W przypadku gdy o rozwiązaniu spółki orzeka sąd, może on jednocześnie ustanowić likwidatorów. Na wniosek osób mających interes prawny sąd może, z ważnych powodów, odwołać likwidatorów i ustanowić innych. Sąd, który ustanowił likwidatorów, określa wysokość ich wynagrodzenia.