Wprowadzona w 2021 roku w Polsce prosta spółka akcyjna (PSA) stanowi nową formę prawno-gospodarczą zaprojektowaną z myślą o ułatwieniu prowadzenia działalności gospodarczej. Została szczególnie dostosowana do potrzeb startupów oraz małych przedsiębiorstw, oferując uproszczone procedury rejestracji oraz zwiększoną elastyczność w zarządzaniu. W dzisiejszym artykule przedstawiamy szczegółową analizę prostych spółek akcyjnych, wyjaśniając ich definicję, proces zakładania, strukturę organizacyjną oraz przedstawiając ich główne zalety i potencjalne wady.

Prosta spółka akcyjna — najważniejsze informacje

Prosta spółka akcyjna reprezentuje najnowszą formę spółki kapitałowej w polskim prawie handlowym. Podmiot ten jest syntezą cech spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i klasycznej spółki akcyjnej. Zgodnie z art. 3001 Kodeksu spółek handlowych może być założona przez jedną lub więcej osób dla dowolnego, prawnie dozwolonego celu, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Ważne jest, że PSA nie może być utworzona wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Akcjonariusze są zobligowani do wniesienia wkładów określonych w umowie spółkowej i nie ponoszą osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Jak działa prosta spółka akcyjna?

Pierwszym krokiem w procesie zakładania PSA jest złożenie wniosku o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym. Proces ten można zrealizować drogą elektroniczną, wykorzystując system S24 lub Portal Rejestrów Sądowych, co pozwala na efektywne i szybkie zarejestrowanie spółki, zazwyczaj w ciągu kilku dni roboczych. Dzięki tej metodzie możliwe jest także przesyłanie wymaganych dokumentów w formie cyfrowej. Eliminuje to konieczność fizycznego stawiennictwa w urzędzie.

Kolejną cechą wyróżniającą PSA jest wymóg minimalnego kapitału zakładowego, ustalonego na symboliczną kwotę 1 złoty. Ta niska bariera wejścia umożliwia przedsiębiorcom z ograniczonymi zasobami finansowymi rozpoczęcie działalności. Kapitał ten może być wniesiony nie tylko w formie gotówkowej, ale również jako wkład niepieniężny, co zwiększa elastyczność w adaptacji do specyficznych potrzeb przedsiębiorstwa.

Sporządzenie umowy spółki, zwanego statutem PSA, stanowi kolejny ważny etap. Dokument ten musi być przygotowany w formie aktu notarialnego, co gwarantuje jego legalność i zgodność z obowiązującymi przepisami. Statut powinien zawierać istotne informacje o spółce, takie jak nazwa, siedziba, zakres działalności, kapitał zakładowy, zasady emisji akcji oraz procedury dotyczące funkcjonowania organów spółki. Powinien również określać zasady zarządzania oraz prawa i obowiązki akcjonariuszy.

Aby zarejestrować PSA, niezbędne są dodatkowe dokumenty, takie jak oświadczenia zarządu o wniesieniu kapitału zakładowego oraz zgoda członków zarządu na pełnienie swoich funkcji. Konieczne jest również uiszczenie opłaty rejestracyjnej i opłaty za publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Po złożeniu wymaganych dokumentów i uregulowaniu opłat sąd rejestrowy dokonuje wpisu spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Od tego momentu spółka nabywa osobowość prawną i jest uprawniona do rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Struktura organizacyjna PSA

Struktura organizacyjna prostej spółki akcyjnej (PSA) jest zaprojektowana dla maksymalnej elastyczności i uproszczenia zarządzania. To sprawia, że jest atrakcyjna dla dynamicznie rozwijających się firm. PSA wymaga obecności tylko dwóch podstawowych organów: walnego zgromadzenia akcjonariuszy oraz zarządu, z opcjonalnym powołaniem rady nadzorczej, co ułatwia adaptację do potrzeb firmy.

Walne zgromadzenie może odbywać się tradycyjnie lub zdalnie, co jest korzystne dla firm międzynarodowych. Zarząd prowadzi bieżące sprawy spółki, z możliwością jego struktury od jednoosobowej do kolegialnej. Akcjonariusze mają szeroki zakres praw, w tym głosowanie na walnym zgromadzeniu i prawo do dywidend. Statut PSA umożliwia elastyczne zarządzanie, w tym podejmowanie decyzji elektronicznie. Pozwala to na szybkie reagowanie na zmiany rynkowe.

Wady i zalety prostej spółki akcyjnej

Zalety prostej spółki akcyjnej obejmują niski minimalny kapitał zakładowy wynoszący 1 zł. Jest to znacznie niższe niż wymagane 100 000 zł w tradycyjnej spółce akcyjnej, co obniża barierę wejścia dla przedsiębiorców. Koszt utworzenia spółki oraz opłaty sądowe są stosunkowo niskie, nie przekraczają 850 zł. Procedura zakładania jest uproszczona, z mniejszą liczbą formalności i większą elastycznością w definiowaniu zasad działania. Spółka oferuje elastyczność w zarządzaniu dzięki możliwości utworzenia Rady Dyrektorów oraz zdalnego podejmowania decyzji przez wspólników. Jest dostępna dla wszystkich typów inwestorów, zarówno osób fizycznych, jak i prawnych.

Wady prostej spółki akcyjnej to ograniczenia rynkowe, które uniemożliwiają wejście na giełdę bez przekształcenia w tradycyjną spółkę akcyjną. Członkowie zarządu muszą indywidualnie dążyć do zwolnienia się z odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Jako nowa forma prawna, PSA nie posiada rozbudowanego orzecznictwa ani doktryny, co wprowadza element niepewności. Niski kapitał zakładowy może odstraszać potencjalnych inwestorów, a spółka nie jest objęta Ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych, co może komplikować kwestie podatkowe.