Skuteczna inwestycja zaczyna się od rzetelnej analizy. Zarówno inwestorzy, jak i właściciele, planujący sprzedaż spółki, powinni mieć pełny obraz jej sytuacji – mocnych stron, ryzyk oraz potencjału rozwojowego. Pomocnym narzędziem w tym procesie jest Due diligence. Wyjaśniamy, na czym dokładnie polega to badanie, jak przebiega i które obszary warto prześwietlić, by podjąć świadomą, przemyślaną decyzję.

Co to jest Due diligence?

Due diligence to kompleksowy i bezstronny proces analizy stanu przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem planowanej transakcji sprzedaży. Badanie to przeprowadzane jest przez niezależnych ekspertów, najczęściej z inicjatywy i na koszt potencjalnego inwestora. Proces ten ma miejsce na etapie poprzedzającym ostateczną decyzję inwestycyjną, zazwyczaj po przedstawieniu wstępnych warunków transakcji zawartych w tzw. term sheet. Jego głównym celem jest pozyskanie szerokiego zakresu informacji o spółce będącej przedmiotem zakupu. Umożliwia to inwestorowi precyzyjne oszacowanie wartości przedsiębiorstwa (enterprise value) oraz przygotowanie wiążącej oferty nabycia.

W odróżnieniu od standardowych audytów Due diligence przy sprzedaży spółki ma znacznie szerszy zakres i obejmuje wszystkie kluczowe obszary funkcjonowania firmy. Ocenie poddawane są m.in.: sytuacja finansowa, działalność handlowa, aspekty prawne i podatkowe, poziom zaawansowania technologicznego, a także kwestie związane z ochroną środowiska i bezpieczeństwem. Tak szeroka analiza umożliwia inwestorowi – zarówno branżowemu, jak i finansowemu – pełną ocenę atrakcyjności inwestycyjnej danego podmiotu, identyfikację potencjalnych zagrożeń oraz realne oszacowanie ryzyka związanego z transakcją.

Na którym etapie sprzedaży spółki warto rozważyć badanie Due Diligence?

Proces Due diligence przy sprzedaży spółki to istotny, ale nie jedyny etap transakcji, który poprzedzony bywa tzw. Vendor Due Diligence – wewnętrzną analizą pomagającą zidentyfikować mocne i słabe strony firmy. Analizę często przeprowadza się jeszcze przed poszukiwaniem inwestora lub równolegle z rozmowami z potencjalnymi nabywcami. Zarówno inwestorzy branżowi, jak i finansowi traktują Due Diligence jako standardowe narzędzie oceny spółki przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

Właściwe Due diligence rozpoczyna się po ustaleniu zakresu informacji poufnych, przygotowaniu dokumentacji i zawarciu wstępnego porozumienia (Letter of Intent). Przeprowadza się je jeszcze przed rozpoczęciem formalnych negocjacji umowy sprzedaży, co umożliwia precyzyjną ocenę ryzyk. Czas trwania procesu zależy od wielu czynników – wielkości spółki czy stopnia złożoności działalności – i może wynosić od kilku dni do nawet kilku miesięcy, szczególnie gdy konieczne jest zaangażowanie rzadkich specjalistów z wąskich dziedzin.

Rodzaje Due Diligence

Analiza Due diligence przy sprzedaży spółki to kompleksowe badanie przedsiębiorstwa, które pozwala inwestorom ocenić ryzyko i potencjał z różnych perspektyw. Wyróżnia się m.in. Due diligence prawne, które koncentruje się na analizie dokumentacji prawnej firmy i identyfikacji potencjalnych zagrożeń prawnych. Umożliwia przygotowanie bezpiecznej strategii inwestycyjnej. Z kolei Due diligence finansowe dostarcza wiedzy o kondycji ekonomicznej spółki – obejmuje analizę bilansu, przepływów pieniężnych, wyników finansowych i ewentualnych nieprawidłowości.

Ważnym elementem procesu jest również Due diligence podatkowe, które ukazuje strukturę podatkową firmy oraz obecne i przyszłe zobowiązania wobec fiskusa. Tego typu audyt ma kluczowe znaczenie szczególnie w przypadku podmiotów działających na rynkach międzynarodowych lub planujących współpracę z zagranicznymi inwestorami, dla których transparentność podatkowa jest istotnym kryterium.

Odrębną kategorią jest biznesowe Due diligence przy sprzedaży spółki, które nie bazuje wyłącznie na twardych danych liczbowych, lecz uwzględnia także czynniki jakościowe – takie jak opinie klientów, wielkość rynku czy działania konkurencji. Dzięki temu możliwe jest uchwycenie szerszego kontekstu działalności firmy. Ten typ analizy cenią zwłaszcza inwestorzy branżowi, poszukujący możliwości synergii i długofalowego rozwoju.

Due diligence a korzyść dla sprzedającego

Jednym z atutów dla sprzedającego – nawet jeśli nie inicjuje samodzielnie procesu badania – jest możliwość ograniczenia swojej odpowiedzialności za ewentualne wady przedmiotu transakcji. Zgodnie z przepisami prawa odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady występuje jedynie w sytuacji, gdy sprzedający wiedział o ich istnieniu w chwili zawarcia umowy. Praktyka pokazuje, że ujawnienie takich wad podczas procesu Due diligence przy sprzedaży spółki często prowadzi do zawarcia transakcji na zasadzie wzajemnych ustępstw między stronami.

Aby maksymalnie wykorzystać te możliwości i jednocześnie zapewnić sobie bezpieczeństwo oraz profesjonalne wsparcie na każdym etapie transakcji, warto skorzystać z pomocy doświadczonego partnera. Kancelaria Gospodarcza Effekti oferuje kompleksową obsługę procesu sprzedaży spółki – od bezpłatnej wyceny, przez przygotowanie dokumentów, aż po finalizację umowy u notariusza.