Stabilność sektora finansowego w Europie coraz silniej zależy od niezawodności systemów cyfrowych i jakości współpracy z dostawcami technologii. Globalizacja usług, rosnąca liczba cyberzagrożeń oraz przenikanie się funkcji finansowych i technologicznych sprawiają, że tradycyjne podejście do bezpieczeństwa przestaje być wystarczające. Potrzebne są jednolite, precyzyjne regulacje, które nie tylko narzucą standardy, ale też umożliwią skuteczny nadzór nad najbardziej wrażliwymi obszarami działalności instytucji finansowych. Digital Operational Resilience Act (DORA) stanowi odpowiedź Unii Europejskiej na te wyzwania, tworząc ramy prawne, które mają zapewnić spójność, przewidywalność i wysoki poziom ochrony w całym ekosystemie usług finansowych i ICT.

Znaczenie DORA dla sektora finansowego i dostawców ICT

Rozporządzenie DORA (Digital Operational Resilience Act) to jeden z najważniejszych aktów prawnych ostatnich lat w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego w Unii Europejskiej. Weszło w życie 17 stycznia 2025 roku i obowiązuje wszystkie podmioty finansowe, w tym banki, ubezpieczycieli, firmy inwestycyjne, domy maklerskie, dostawców usług płatniczych oraz dostawców technologii ICT, którzy obsługują te instytucje. Celem DORA jest ujednolicenie wymagań dotyczących odporności cyfrowej, tak aby zapewnić stabilność rynku finansowego w całej UE.

Jednym z kluczowych narzędzi w tym zakresie jest rejestr usługodawców ICT, który pozwala instytucjom finansowym w sposób systemowy identyfikować i monitorować podmioty mające wpływ na ich działalność. Rozporządzenie koncentruje się na pięciu filarach: zarządzaniu ryzykiem ICT, obsłudze i raportowaniu incydentów, testach odporności, nadzorze nad krytycznymi dostawcami ICT oraz wymogach dotyczących umów outsourcingowych.

DORA dla sektora finansowego i dostawców ICT – Rejestry informacji jako fundament zgodności

Jednym z najważniejszych obowiązków wprowadzonych przez DORA jest prowadzenie tzw. Register of Information (RoI) – kompleksowego rejestru informacji o wszystkich istotnych umowach z dostawcami usług ICT. Rejestr usługodawców ICT musi obejmować szczegółowe dane dotyczące dostawców, rodzaju i zakresu świadczonych usług, lokalizacji przetwarzania danych, zaangażowanych podwykonawców oraz ocen ryzyka.

W praktyce oznacza to, że każda instytucja powinna być w stanie nie tylko przedstawić pełny obraz swoich zależności cyfrowych, lecz także wykazać, że każdy kontrakt z dostawcą ICT DORA został odpowiednio udokumentowany i uwzględniony w rejestrze. Dokumentacja musi być prowadzona na bieżąco i udostępniana organom nadzoru na ich żądanie, aby umożliwić przejrzystość i kontrolę nad kluczowymi relacjami technologicznymi.

DORA dla sektora finansowego i dostawców ICT – Raportowanie incydentów ICT i wymogi sprawozdawcze

DORA wprowadza jednolity, ustrukturyzowany system zgłaszania incydentów ICT, który jest jednym z kluczowych elementów spełnienia wymagań DORA w 2025 roku. Każda instytucja finansowa ma obowiązek wykrywania i klasyfikowania incydentów, a te uznane za poważne muszą być zgłaszane właściwym organom nadzoru w ściśle określonych terminach.

Głównym celem jest umożliwienie organom nadzoru bieżącej oceny ryzyka systemowego oraz koordynacji działań w całej Unii Europejskiej. Ustandaryzowane szablony raportów gwarantują spójność i porównywalność danych, a w perspektywie najbliższych lat planowane jest uruchomienie centralnego hubu zgłoszeniowego na poziomie unijnym.

Dla instytucji finansowych oznacza to nie tylko konieczność wdrożenia procedur wewnętrznych, które pozwolą na szybkie gromadzenie informacji technicznych i precyzyjną ocenę wpływu incydentu na klientów, ale także dostosowanie sposobu zarządzania relacjami z partnerami technologicznymi. Właściwie przygotowany kontrakt z dostawcą ICT DORA staje się tu kluczowym elementem, ponieważ zapewnia odpowiednie zapisy dotyczące raportowania incydentów, współpracy przy ich analizie i obowiązków informacyjnych, co umożliwia sprawną komunikację zarówno z dostawcą, jak i z regulatorami.

Umowy z dostawcami ICT i zarządzanie podwykonawstwem

Wymogi DORA stawiają w centrum uwagi precyzyjne regulowanie relacji pomiędzy instytucjami finansowymi a ich partnerami technologicznymi. Każdy kontrakt z dostawcą ICT DORA powinien jasno definiować zakres usług, wymagania dotyczące jakości i dostępności, prawa audytowe, zasady raportowania, warunki zakończenia współpracy oraz procedury zapewniające ciągłość działania. Kluczowe są również postanowienia odnoszące się do podwykonawców – instytucja finansowa musi mieć prawo weryfikacji i akceptacji dalszych podwykonawców oraz pewność, że spełniają oni identyczne wymogi bezpieczeństwa i zgodności regulacyjnej.

Rozporządzenie kładzie nacisk na włączenie do umów klauzul umożliwiających organom nadzoru dostęp do danych i dokumentacji, co w praktyce oznacza konieczność rewizji i dostosowania znacznej części istniejących kontraktów. Dla wielu firm jest to proces wymagający nie tylko prawnego przeglądu umów, ale także wdrożenia nowych procedur zarządzania relacjami z dostawcami, tak aby spełniały one wszystkie standardy operacyjnej odporności przewidziane przez DORA.

DORA dla sektora finansowego i dostawców ICT – Wyzwania wdrożeniowe i strategiczne podejście do zgodności

Spełnienie wymogów rozporządzenia wymaga od instytucji finansowych i dostawców ICT głębokich zmian w procesach wewnętrznych. Największym wyzwaniem jest zebranie i utrzymanie w jednym miejscu pełnych, wiarygodnych danych o dostawcach, podwykonawcach i umowach, co stało się priorytetem ze względu na wymagania DORA w 2025 roku.

Kolejnym problemem jest integracja nowych obowiązków raportowych z istniejącymi procesami zarządzania incydentami i ryzykiem, tak aby nie dublować pracy i zapewnić spójność danych. Regulacja kładzie też nacisk na ścisłą współpracę pomiędzy działami prawnymi, zakupów, IT i bezpieczeństwa, aby wszystkie procedury były zgodne z wytycznymi. Firmy, które podejdą do tego strategicznie, mogą jednak zyskać przewagę konkurencyjną – uporządkowane relacje z dostawcami, lepsza kontrola nad ryzykiem i zwiększona odporność cyfrowa przekładają się na większe zaufanie klientów i organów nadzoru.