Rozwój gospodarki cyfrowej coraz wyraźniej zależy od zdolności państw do integracji zaawansowanych technologii z infrastrukturą cyfrową. W szczególności rośnie znaczenie platform publicznych, które nie tylko usprawniają procesy administracyjne, ale stają się środowiskiem dla wdrażania nowoczesnych rozwiązań, takich jak duże modele językowe (LLM). Zastosowanie tych technologii w sektorze publicznym i gospodarce wymaga jednak precyzyjnego zrozumienia ich potencjału, ograniczeń oraz ryzyk regulacyjnych i technologicznych.

Rozwój gospodarki cyfrowej – Infrastruktura cyfrowa jako fundament nowoczesnej gospodarki

Rozwój gospodarki cyfrowej opiera się na solidnej infrastrukturze technicznej, która obejmuje centra danych, łączność 5G, chmurę obliczeniową oraz systemy wymiany danych. W Polsce realizowane są inicjatywy rządowe, takie jak Wspólna Infrastruktura Informatyczna Państwa i Krajowy Magazyn Danych, które umożliwiają bezpieczne i efektywne przetwarzanie informacji w sektorze publicznym i prywatnym. Publiczne platformy cyfrowe, tworzone na bazie tych rozwiązań, pełnią rolę punktów dostępu do usług administracyjnych i danych państwowych.

Szczególnego znaczenia nabierają w tym kontekście dane publiczne w 2025 roku, których dostępność, jakość i interoperacyjność stają się fundamentem dla projektowania rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. Ich zadaniem jest nie tylko usprawnianie obsługi obywatela, ale także udostępnianie środowisk testowych dla nowych technologii, w tym dużych modeli językowych. Infrastruktura ta jest niezbędna dla ich wdrażania, ponieważ wymagają one dużej mocy obliczeniowej i szybkiego dostępu do danych.

Rozwój gospodarki cyfrowej – Platformy publiczne jako narzędzie cyfrowej transformacji państwa

Publiczne platformy cyfrowe, takie jak mObywatel, ePUAP, Gov.pl czy Centralny Rejestr Danych, zmieniają sposób funkcjonowania administracji, ułatwiając obywatelom dostęp do usług publicznych. Coraz częściej pełnią funkcję integratora technologii – umożliwiając wdrażanie zaawansowanych rozwiązań AI, w tym modeli językowych.

Przykładem nowego podejścia jest uruchomienie polskiego LLM – PLLuM – który ma stanowić narodową odpowiedź na dominację komercyjnych modeli językowych. Udostępniany jako rozwiązanie open source, PLLuM ma potencjał wspierać rozwój innowacyjnych usług, szczególnie w sektorze publicznym. W tym kontekście coraz większego znaczenia nabiera zastosowanie LLM w administracji – zarówno w obszarze analizy dokumentów i generowania treści urzędowych, jak i automatyzacji odpowiedzi na zapytania obywateli w systemach obsługi spraw.

Tego typu platformy stają się kluczowym elementem rozwijającego się public data ecosystem w Polsce – ekosystemu opartego na dostępności, interoperacyjności i ponownym wykorzystaniu danych publicznych. Umożliwiają one nie tylko cyfryzację procesów, ale również testowanie polityk, wspieranie edukacji cyfrowej oraz zwiększanie dostępności informacji publicznej. Ich rola w gospodarce cyfrowej będzie rosnąć wraz ze wzrostem znaczenia danych i automatyzacji decyzji administracyjnych.

Duże modele językowe jako nowa siła napędowa innowacji

LLM (Large Language Models) to narzędzia sztucznej inteligencji, które umożliwiają generowanie tekstów, analizę dokumentów, podsumowywanie danych, tłumaczenia oraz interakcję z użytkownikiem w języku naturalnym. W gospodarce cyfrowej ich potencjał wykorzystywany jest w administracji publicznej, edukacji, ochronie zdrowia, wymiarze sprawiedliwości oraz usługach dla obywatela. Szczególnym obszarem zastosowania stają się dziś LLM w administracji, gdzie wspomagają pracę urzędników, przyspieszają analizę dokumentów i wspierają systemy informacyjne.

W kontekście sektora publicznego kluczowe jest zapewnienie zgodności z regulacjami ochrony danych oraz eliminowanie tzw. halucynacji – czyli generowania fałszywych informacji. Coraz więcej rządów, w tym polski, inwestuje w rozwój krajowych modeli językowych, które mogą być dostosowywane do lokalnych potrzeb językowych, prawnych i kulturowych. LLM zintegrowane z platformami publicznymi tworzą podstawy nowej generacji inteligentnych usług publicznych.

Rozwój gospodarki cyfrowej – Wyzwania regulacyjne i ryzyko koncentracji rynku

Wraz z rosnącym znaczeniem modeli językowych i platform cyfrowych pojawiają się wyzwania regulacyjne, dotyczące przejrzystości algorytmów, własności danych i ryzyka monopolu technologicznego. Szczególnego znaczenia nabierają dane publiczne w 2025 roku, które stają się kluczowym zasobem wykorzystywanym do trenowania i testowania modeli AI, a jednocześnie wymagają odpowiedniego zabezpieczenia oraz kontroli dostępu. W Unii Europejskiej wprowadzane są akty prawne, takie jak Digital Services Act (DSA), Digital Markets Act (DMA) oraz AI Act, które mają zapewnić uczciwą konkurencję, ochronę użytkowników oraz transparentność systemów opartych na AI.

Modele LLM, wykorzystywane na dużą skalę w sektorze publicznym, muszą podlegać szczególnym zasadom nadzoru i audytu. Równocześnie istnieje ryzyko koncentracji technologii w rękach globalnych korporacji – które łączą dostęp do danych, mocy obliczeniowej i kanałów dystrybucji, tworząc tzw. moligopole. Państwa, w tym Polska, podejmują próbę budowania suwerennych kompetencji technologicznych poprzez krajowe modele, otwarte platformy i partnerstwa publiczno-naukowe.

Perspektywy dla gospodarki cyfrowej i rola państwa

Rozwój gospodarki cyfrowej zależy od zdolności państwa do integracji technologii, edukacji cyfrowej i ram prawnych. Inwestowanie w publiczne platformy cyfrowe i otwarte modele językowe umożliwia tworzenie bardziej dostępnych, wydajnych i bezpiecznych usług dla obywateli. Polska, budując własne LLM, rozwijając infrastrukturę danych oraz wzmacniając public data ecosystem w Polsce, zyskuje realną szansę na uniezależnienie się od zagranicznych dostawców i kształtowanie gospodarki opartej na wiedzy.