Podatek CFC to jeden z najbardziej złożonych mechanizmów, który może zaskoczyć przedsiębiorców działających za granicą – nie tylko wielkich graczy, lecz także właścicieli mniejszych struktur. Wystarczy niepozorny udział w zagranicznej spółce, by znaleźć się na celowniku fiskusa. Jeśli planujesz optymalizację podatkową lub już współpracujesz z podmiotami zagranicznymi, nasz artykuł pomoże Ci zrozumieć, kiedy CFC wchodzi do gry, kto faktycznie musi zapłacić podatek i jak uniknąć kosztownych błędów.

Czym jest podatek CFC i kogo dotyczy?

Podatek od zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC) to mechanizm fiskalny, który pozwala opodatkować dochody osiągane przez podmioty zarejestrowane za granicą, jeśli są one faktycznie kontrolowane przez polskich rezydentów podatkowych. Został wprowadzony w Polsce w 2015 roku, a jego znaczenie wzrosło po wprowadzeniu przepisów Polskiego Ładu w 2022 roku.

Celem jest przeciwdziałanie transferowi dochodów do jurysdykcji o niskim opodatkowaniu. Obowiązek podatkowy powstaje, gdy polski podatnik posiada – samodzielnie lub łącznie z innymi polskimi rezydentami – ponad 50% udziałów w zagranicznej jednostce, bądź sprawuje nad nią faktyczną kontrolę. Dochody takich podmiotów są opodatkowane w Polsce stawką 19%, niezależnie od tego, gdzie formalnie zarejestrowana jest spółka.

Kiedy zagraniczna spółka zostaje uznana za CFC?

Polskie przepisy przewidują pięć przesłanek, których spełnienie może skutkować uznaniem zagranicznego podmiotu za CFC. Wystarczy spełnienie jednej z nich, aby powstał obowiązek podatkowy. Najczęściej analizowane są przypadki, w których spółka uzyskuje ponad 33% przychodów pasywnych, czyli z odsetek, licencji, dywidend lub praw autorskich. Do innych przesłanek należą:

● siedziba w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową,
● prowadzenie działalności przez strukturę pozbawioną realnej substancji gospodarczej,
● osiąganie nienaturalnie wysokiego zwrotu z aktywów,
● posiadanie przez polskiego rezydenta udziału w jednostce zagranicznej, która formalnie funkcjonuje w strukturze rajów podatkowych.

Przepisy przewidują też specjalne reguły dla tzw. spółek-wydmuszek, gdzie podatek liczony jest ryczałtowo od wartości aktywów, bez uwzględniania faktycznego dochodu.

Ryzyko związane z nieświadomym podleganiem pod CFC

Największym zagrożeniem dla przedsiębiorców nie jest sam obowiązek zapłaty podatku, lecz nieświadome spełnienie kryteriów CFC, a to może skutkować dotkliwymi sankcjami. Często dochodzi do sytuacji, w których kilku polskich wspólników posiada niewielkie udziały w spółce zagranicznej, ale ich suma przekracza 50%, co wywołuje obowiązek podatkowy po stronie każdego z nich.

Problemem jest także brak realnej działalności spółki – brak zatrudnionych pracowników, siedziby, czy faktycznego zaplecza operacyjnego. Niezgłoszenie CFC, błędne obliczenie podstawy opodatkowania czy też brak dokumentacji może skutkować odpowiedzialnością karno-skarbową. Podatnik musi także wykazać, że zagraniczna jednostka prowadzi realną działalność gospodarczą w kraju UE lub EOG – co często wymaga kosztownego przygotowania i stałego nadzoru prawno-finansowego.

Podatek CFC – jak uniknąć opodatkowania CFC w sposób zgodny z prawem?

Uniknięcie opodatkowania CFC jest możliwe wyłącznie poprzez działanie w ramach legalnych mechanizmów przewidzianych przez prawo. Najważniejszą strategią jest zadbanie o to, by zagraniczna spółka prowadziła rzeczywistą działalność gospodarczą – miała biuro, pracowników, infrastrukturę i podejmowała decyzje operacyjne w kraju swojej rejestracji.

Równie istotne jest unikanie sytuacji, w której łączny udział polskich rezydentów przekracza 50%, jeśli nie ma kontroli nad strukturą operacyjną. Warto również monitorować efektywną stawkę opodatkowania spółki zagranicznej – jeśli przekracza ona 9,5%, ryzyko uznania jej za CFC znacząco maleje. Każdorazowo konieczne jest zgłoszenie CFC do urzędu skarbowego oraz złożenie odpowiedniego zeznania podatkowego. Świadome projektowanie struktury kapitałowej oraz bieżąca analiza przepisów pozwalają zminimalizować ryzyko podatkowe i legalnie chronić dochody przed podwójnym opodatkowaniem.